Evvela şu noktaların altını çizerek başlayalım:
Amblem, bir fikir veya kurumu temsil eden görsel işaret, simgedir. Kültürel ve tarihsel anlamları olan yaygın simgelerden farklı olarak, kesin kuralları vardır ve neyi temsil/işaret ettiği nettir.
Logo ve amblem gündelik dilde birbirinin yerine kullanılır ama aralarındaki farkların literatüre göre neler olduğu hususundaki kısır, verimsiz, şekilci çekişmeleri bir yana bırakalım.
Amblemler/logolar semboller, harfler ve renklerden oluşur.
Tarih boyunca statü sahibi olanların kendilerine özgü işaretleri oldu, logo ve amblem işleri hiç avam işi olmadı. Köken itibarıyla logo ve amblemler, halkın değil elitlerin alametleridir. Logolar hiyerarşi ve aidiyet işaretleri olmakla birlikte kültür, değer, duygu ve anlam taşıyıcısı konsantre iletişim formlarıdır. Az ve özdürler.
Logolar dilin, iletişimin bir parçasıdır, mesaj taşırlar ve anlam iletirler; bir fikri, duyguyu temsil ederler. Basit ve akılda kalıcılıkları ile görselliğin insan beynindeki tembelliğe denk düşen şanslı avantajından yararlanan logolar, mesajın kestirme yoldan taşınıp yerine ulaşmasından yana şanslıdırlar. Uzun uzun yazıp izaha gayret etmek yerine basit bir logo yardımıyla birçok mesaj hedef kitleye kolaylıkla iletilebilir. Logoların gücü, insan beyninin bu kolaycı hasletlerinden gelir.
Logolar ayırıcıdır. Taraftırlar ve hangi tarafta olduklarını açıkça ifade eder, anlatırlar. Ayırıcı özelliklerinin bir sonucu da, ayırdıklarını birleştirici güçleridir.
Logolar birleştiricidir. Kamuoyunun ve hedef kitle gurubunun inşa sürecindeki kritik eşik, taraf tutma ve o tarafın bir üyesi/yandaşı olma anıdır. Bu noktada yeni bir tutunma noktası etrafında, yeni bir gurup kimliği inşası başlar. Ortak değerler, ortak saptamalar, ortak duyarlılıklar ve ortak hedefler için birleşmeye başlayan bireyler ortak bir sembol etrafında yeni bir kelektivite inşa ederler; kendilerini orada, ait oldukları değerler ekseninde tarif edip kimlik sahibi olurlar.
Logo savaş meydanındaki şiddetli muharebede, yaralı askerin sığınacağı tarafı bulmasına yarayan sancak gibidir. Logo, tarafınızı belli eder, tarafına çağırır ve sizi taraf yapar.
Okuryazarlığın yaygın olmadığı dönemlerde ayırıcı alametler olarak logoların gücü tartışılmazdır. Logolar, ilginçtir, okuryazarlığın yaygınlaşmasıyla paralel ilerleyen üretimin sanayileşmesi süresinde de ürünlerin, üreticilerin, markaların ayrışmasındaki gücünü artırarak korudu.
Logolar, siyasette de kıymetlidir.
19 Nisan 2015’te, oy pusulalarında
mührün altına vurulacağı tanıdık parti logoları yerine
bu sefer
aday logoları yer alacak.
Her partinin olduğu gibi her adayın da bir logosunun ortaya çıkması, Nisan 2015 cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili ilginç bir tartışma gündemi oluşturdu: ‘Logolar çalıntı’ tartışması baş gösterdir. Bu tartışmalar o kadar baskın hale geldi ki, adayların vaat ve siyasal kişilikleri gölgede kaldı.
Dört adayın 3’ü bağımsız, biri ise partili olmasına karşın parti logosu dışında bir, hatta iki logosunun kamusal dolaşıma girmesi, seçim sürecinin dikkat çekici yönlerinden biri oldu. Seçimlerde parti logolarının ve renklerinin kullanılmasına alışkın olan kamuoyu, birbiri ardında görücüye çıkan aday logoları hakkındaki tartışma ve eleştirileri ilgiyle izliyor.
Kısa dört yazıyla Nisan 2015 Cumhurbaşkanlığı aday logolarının sembol ve işaretleriyle renklerinin neyi anlattığı üzerine yazarken, alıntı-çalıntı tartışmalarına konsantre olmamaya gayret ettim. Lakin yine de temas etmeden geçmedim.
Adayların kendi kimlik
kişilik ve siyasetlerini temsil ettiği,
uyumlu olduğu için kullanımına onay verdikleri logoları
okuduğumuzda anlayabileceklerimiz nelerdir?
Logolarını okumakla, adayların kendilerini siyaseten
nereye konumlandırdıklarını anlayabiliriz.
Logolarını okumakla, adayların kendilerini diğer adaylardan
hangi kavram ve yaklaşımla ayırmak istediklerini anlayabiliriz.
Logolarını okumakla, adayların
siyasal kişilik özellikleriyle ilgili
temel değerlerini anlayabiliriz.
Logolarını okumakla,
adayların vaatlerinin
temel kavramlarını
öğrenebiliriz.
Aday logolarını bu çerçevede okuma gayreti maksadıyla kaleme alınan yazının zemininde adayların siyasal geçmişleri, siyasal aidiyet öyküleri, güncel siyasal ve kültürel iklimin temel dinamikleri, yaygın toplumsal değerler ve kişisel değerlendirmelerim yer alıyor.